Atatürk ’ü Koruma Kanunu Nedir?

Zaman zaman 5816 sayılı Atatürk’ü Koruma Kanunu nedir? sorusu vatandaşlar tarafından sorgulanabilmektedir. Atatürk ’ü Koruma Kanunu, Atatürk’ün heykel ve büstlerine yapılan saldırıların artması sebebiyle Demokrat Parti döneminde çıkarılmış bir kanundur. ‘Atatürk Aleyhine İşlenen Suçlar Hakkında Kanun’ ya da ‘5816 Sayılı Kanun’ olarak da bilinen bu kanunun muhteviyatını Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin kurucusu ve ilk cumhurbaşkanı olan Gazi Mustafa Kemal’e karşı işlenen suçlar ve buna karşı verilecek cezalar oluşturmaktadır.

Kanunun Perde Arkası

Demokrat Parti döneminde belki de en fazla irdelenen konulardan biri laiklik ilkesi olmuştur. İktidar partisi bu ilke ile alakalı olarak, iktidara geldiği geniş halk kesiminin beklentilerini mütemadiyen karşılamaya çalışmıştır. Ancak bu uygulamaların zaman zaman kontrolden çıktığı yine bu dönemdeki olaylara bakılınca anlaşılabilmektedir. Keza daha iktidarlarının ilk yılında, gerek parti ileri gelenlerinin ve gerekse bazı milletvekillerinin halk karşısında yapmış oldukları bazı açıklamalar, kısa sürede Atatürk’ün manevi kişiliğine karşı bir genel saldırıyı da beraberinde getirmiştir. İktidar bu durumda “Atatürk ’e karşı işlenen suçlara dair” bir yasayı yürürlüğe koymayı uygun görmüştür.

Atatürk büstlerine karşı ilk fiili saldırı Kırşehir’de meydana gelmiş ve kentteki Atatürk heykeli parçalanmıştır. Bundan kısa bir süre sonra ise, Ankara ordu evi karşısındaki Atatürk anıtı da Ticani tarikatı mensubu bir kişinin saldırısına maruz kalmıştır. 4 Mayıs 1950 tarihinde başlayan bu tarz saldırıların sayısı bir yıl içinde dokuzu bulmuştur. Bu hadiseler üzerine Ankara’da “Atatürk Devrimleri’ne Bağlılık” mitingi düzenlenmişti. Bu sıralarda Demokrat Partili bir hatibin; “asıl Atatürk’e bağlılık gösterenlerin tel’inin lazım geldiği” yönündeki sözleri basında gelmiş ve özellikle Konya halkı arasında bir kutuplaşmaya ve bazı hadiselere sebep olmuştur.

Kanunun İçeriği

Atatürk Aleyhine İşlenen Suçlar Kanunu, 5816 sayılı kanun ile 25 Temmuz 1951 tarihinde kabul edilmiş ve bir hafta sonra resmî gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

• “Atatürk’ün hatırasına alenen hakaret eden veya söven kimselerin bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılması,
• Atatürk’ü temsil eden heykel, büst ve abideleri ve yahut Atatürk’ün kabrini tahrip eden, kıran, bozan veya kirleten kimseye bir yıldan beş yıla kadar ağır hapis cezası verilmesi,
• 2 veya daha fazla kimseler tarafından toplu olarak veya umumi veya umuma açık mahallerde yahut basın vasıtası ile bu suçlar işlenirse hükmolunacak cezanın yarı nispetinde artırılması,
• Bu kanunda yazılı suçlardan dolayı Cumhuriyet savcılıklarının re’sen (kimseye bağlı olmaksızın) inceleme yapabilmesi ve bu kanunu Adalet Bakanı’nın yürütmesi” maddeleri yer almıştır.