Helal ekosistemi

Herkesin dilinde bir laf vardır: “Bu Yahudiler işini biliyor, yapmış adam Kosher sertifikasını, kendine günah olan şeyi almıyor.” Büyük “K” ile temsil edilen bu Kosher sertifikası, Yahudiler için yasak olan şeylere karşı bir güvenlik sertifikası sistemi.

Müslümanlar için de bir “Helal” sitemi var. Şimdilik Kosher gibi de dünyanın her yerinde tanınan bir “H” logosu yok. Onlarca farklı logolu, bir sürü ekolden gelen birkaç farklı sisteminden söz edilebiliriz. Fakat hiçbiri bütün dünyada ortaklaşa kabul görecek kadar yaygınlaşmadı.

Malezya bu konuya en çok emek veren ülke. Fakat orada işler iyice karışmış artık. Helal sertifikası vermek için Palm yağını mecbur ediyor; çünkü kendisi büyük üretici. Öte yandan başka yağ üreten ülkeler Palm yağı hakkında gazetelere yanlış haberler yaptırıyorlar; çünkü Batı öyle rekabet eder.

Öte yandan İngiltere bu “Helal” organizasyonunun en tepesine geçip hâkim olmak istiyor. İngiltere “teolojik sınır ve imkânları olan pazarlar” diye tarif ettiği bu meseleye helal/haram hassasiyetiyle yaklaşmıyor. “Haram” diyerek rekabet avantajını, “Helal” diyerek pazarlama avantajını eline geçirmesinin yanında sertifika satarak kazanacağı pazar bile milyar doları buluyor. “Olur mu öyle şey, onlar Hıristiyan nasıl olacak da Müslümanlar’ı ilgilendiren bir konunun başına geçecekler” demeyin. Kahve Borsası, bir tane bile kahve üretmeyen hatta kahveyi pişirmeyi bile bilmediği için rezil ederek içen İngiltere’de. Olur yani… Yeteri kadar siyasetçi, hoca, gazeteci ve uzman satın alabilirlerse “Helal” sertifikası işinin başına bir gecede geçerler. Benim Hasibe Teyzem, Kraliçe’nin “Helal” dediğine “Helal” demeye başlar artık.

Helal sertifikalama işi “Helal gıdayla” sınırlı değil. Tekstil, turizm, eğitim, savunma, otomotiv, ilaç, film, dekorasyon, gayrimenkul yani aklınıza ne geliyorsa hepsinin “Helal sertifikası” olabilir, ki oluyor da…

***

Helal bir ekosistem aslında. Helal yumurta için o tavuğun da “Helal” bir sistem içinden gelmiş olması lazım. Helal tavuk aldın. Faizle yem alırsan o yemi yiyen tavuğun yumurtası “Helal” mi haram mı? Vakıf arazisine çöktün ve bunu tevil etmenin bir yolunu da buldun, ama “Helal” tavuğa “Helal” yem alıyorsun. Acaba o yumurta “Helal” mi haram mı? Hepsi birbirine bağlı bir ekosistemden söz ediyoruz yani…

Bu demek oluyor ki milyarlık hatta trilyonluk bir ekonomi.

Bu demek oluyor ki dev bir pazar.

Bu demek oluyor ki bu işte savaş büyük.

Bu demek oluyor ki bari bunu İngiliz’e kaptırmayalım.

Bu demek oluyor ki helal/haram meselesi “Domuz yağı var mı, yok mu” sorusundan daha büyük ve daha derindir…

Not: Helal turizm konusunda başvuru yapan ilk ülkelerden biri İspanya…