Çölyak hastalığı nedir diye sormak hastalık teşhisi konuluncaya kadar aklımıza gelmez. Gluten, buğday içinde yer alan protein grubudur. Gluten intorelansı teşhisi konan hastada esas tedavi yöntemi diyetten glütenin çıkarılmasıdır. Kimi zaman 2 yıllık tedavi sürecinde hastalığın tekrarlanma ihtimali düşük olsa da bu oran oldukça düşüktür. Glutensiz diyet yaşam boyu devam etmesi gerektiğinden katı şekilde uygulanması önemlidir. Az miktarlarda bile glüten kullanımı belirtilere neden olur. Hastanın kendisi ve ailesi ile diyalog halinde kalıp diyet ve hastalık hakkında bilgi verilmelidir.
Çölyak Hastalığı Belirtileri Nelerdir
Bir çok hastalıkta olduğu gibi çölyak hastalığının önemli nedeni genetik faktördür. Yaş ilerledikçe hastalığa yakalanma olasılığı daha fazla olmaktadır. Gluten intoloransı en çok kadınlarda görülürken birinci derece akrabalar arasında görülme sıklığı fazladır.
Gluten enteropatisi bir ince bağırsak hastalığıdır. İnce bağırsağın buğday, arpa, yulaf, çavdar gibi tahılların içerisinde bulundurduğu gluten proteinine karşı ömür boyu sürdürdüğü toksik etkidir. İlk etapta göze çarpan önemli belirtileri ise çıkıntılı bir karın, gergin ve sertleşmiş kaslar, yoğun ishal, kilo alımında düşüklük , yaşıtlarla kıyaslandığında boy uzamasında gerilik, büyümede gerilik. İştahsızlık, ödem, demir eksikliği, kemik ağrıları, çocuklarda mutsuz görünüm önemi azımsanmayacak diğer belirtilerdir.
Çocuklarda Glutensiz Diyet Nasıl Uygulanır?
Hastalık yetişkinlerde görülebildiği gibi yenidoğan bebeklerde de tanısı konur. Bu nedenle ilk belirtiler anne sütü ile başlayabilir. Dolayısyla annenin beslenmesinde buğdaylı, çavdarlı, yulaflı besinler çıkarılıp glütensiz diyet başlanmalır. Çocukluk döneminin ise dikkat çeken yaygın hastalığıdır.
Çocuklarda besin tüketim durumu gözlenerek beslenmenin planlanması önemlidir. Yapılacak bir kaç adımı şöyle sıralayabiliz. İlk olarak sindirimi zor olan gıdalar bir süre verilmemelidir. İkincisi yağlı etler, karnabahar, kuru baklagiller, kızartmalar gibi besinler diyetten çıkarılmalıdır. Çocuk gözlemlenerek yavaş yavaş diyete eklenmesi uygundur .Düzelme gözlemlenirse tüm gıdalar glutensiz olmak koşuluyla verilmesinde sakınca yoktur.
Glutensiz Diyet Nasıl Olmalı?
Hastalığın kesin tanısı ile birlikte glütensiz diyete başlamak elzemdir. Yaşam boyu devam eden titizlikle diyete sadık kalınmalıdır. Sadık kalınmadığı sürece tedaviye cevap almak mümkün değildir.
Gluten içeren besinler hastalığın seyri adına tüketilmemeli. Glutensiz besin denince ilk akla gelen buğday oluyor. Buğday içerisindeki protein çölyak hastalığın tetikliyicisidir. Beslenme programından tamamen çıkarılmalıdır. Çünkü düşük miktarlar bile tedavinin seyrini değiştirebilen etkiye neden olur. Yapılan köftenin içerisinde buğday unu olmamalıdır ve buğday unundan yapılan kurabiye yenmemelidir. Buğday ununa alternatif olarak nohut unu, hindistan cevizi unu, badem unu kullanmak daha uygundur.
Glutensiz Beslenmede Hangi Gıdalar Tüketilmeli
Glutensiz diyet unlu tatlılar, hazır soslar , ketçaplar , çok yağlı yiyecekler, krema, çikolata, yine glüten içeren buğday, arpa, yulaf unundan yapılan makarnalar yasaklı gıdalardır. Netleşen yasaklı gıda listesi ile hekimin tavsiye ettiği vitaminlerde eklenir. Bundan dolayı yasaklı gıdaların listesinin netleşmesiyle hekimin tavsiyesi ile vitamin takviyeleri de eklenmesi uygundur.
Yasaklı gıdalar fazlalığı glütensiz diyet listesi olan hastalar için oldukça zorlayıcıdır. Yine de Glüten barındırmayan ve besleyici olan bir çok gıda diyete eklenince daha sağlıklı bir yaşam kendilerini bekliyor olacaktır. İşlenmemiş kuru yemişler, esmer pirinç, tavuk, yumurta, deniz ürünleri, meyveler glütensiz diyet yapanlar için olmazsa olmazlarıdır.
