Gıdalarda sık sık rastladığımız trans yağ hakkında merak edilenler.
Trans yağ, trans-izomer (E-izomer) doymamış yağ asitlerine verilen isimdir. Terim çift karbon-karbon bağının konfigürasyonuna işaret ettiğinden trans yağlar bazen tekli bazen de çoklu doymamış yağ olabilir, ama hiçbir zaman doymuş yağ olamaz.
Trans yağların tüketimi LDL kolesterol düzeyini arttırıp “iyi” HDL kolesterol düzeyini azalttığından kalp hastalığı riskini artırır.
Kısmî hidrojenleşme ile oluşan trans yağlar, doğal olarak oluşan trans yağlardan daha zararlıdır. Margarinler de hidrojenleştirme sistemi ile yapıldığı için içerisinde trans yağ bulunur. Birçok çikolata, bisküvi vb ürünlerde trans yağ içeriğine rastlanmasının nedeni de margarin ile veya hidrojenleştirme uygulamasına maruz kalan yağlardan yapılmasından kaynaklanır.
YAĞA NEDEN TRANS YAĞ VASFI KAZANDIRILIR
Hidrojene (trans) yağlar; bitkisel veya hayvansal yağların hidrojenli ortamda ısıtılmasıyla elde edilirler. Bunda amaç yağa (margarine) form ve yumuşaklık vermek, donma derecelerini yükseltmektir (ne kadar hidrojene edilirse o kadar sertleşir) ve en önemlisi de standart bir lezzet verip tüketici bağımlılığını arttırmaktır. Trans (hidrojene) yağların yanma derecesi yükseldiğinden defalarca kullanılabilirler ve yüksek ısılara dayanabilirler. Hidrojene margarinde istenilen yumuşaklığı elde etmek için mamul içerisine mono ve digliseridler katılmaktadır.
TRANS YAĞ DOMUZ YAĞI MIDIR?
Trans yağlar bitkisel veya hayvansal yağlardan oluşabilir. Hidrojenleşme süreci doymamış yağlara hidrojen atomu ekleyerek çift bağları ortadan kaldırmak ve yağları kısmî ya da tamamen doymuş yağ hâline getirmektir. Bu yağlar bitkisel veya hayvansal olabilmektedir. Yani domuz yağı diyebilmek için kaynağının belirtilmiş olması gerekir. Trans yağlar doğal olarak da birkaç durumda ortaya çıkabilir: Trans yağ içeren vaksenil ve konjuge linoleil (KLA), gevişgetirenlerin et ve süt ürünlerinde doğal hâlde eser miktarda bulunabilir. Bitkisel yağlar da aynı işlemle trans yağa dönüştürülebilir. Birçok ürünün içerisinde bitkisel veya nebati yağ şeklinde belirtilir.
TRANS YAĞ HELAL MİDİR?
Helal yağlardan yapılmış bile olsa trans yağlara bazı helal sertifikalama firmaları sağlığa ciddi zararları olduğu için sertifika vermemektedir. Domuz yağından veya helal kesim olmayan hayvandan mamul ise helal değildir.