Gıda renklendiricisi olarak kullanılan genellikle kahverengi ve kırmızı arası renklerin elde edildiği bir böcektir carmin. Cochineal (Dactylopius coccus), Dactylopi familyasından değişik kaktüslerde parazit olarak yaşar. Çok eski yıllardan beridir bilinen ve kullanılan böcektir.
Avrupa’ya 16. yüzyılda gelmiştir ve başta çeşitli gıda maddelerine renk vermenin yanı sıra tekstil, kozmetik sanayinde de kullanılmaya ve yaygınlaşmaya başlamıştır. Karmin bu böceğinin dişilerinden veya yumurtalarından çıkartılan bir renk pigmentidir.
Bu böcek türü Kanarya Adaları’nda ve Meksika’da yaşayan bir böcektir. Doğal ortamında çoğaldığı gibi kültürel olarak da yetiştirip ticareti yapılmaktadır. Cochineal böceği için özel tarlalar kurulur. Bu böcekler ve larvaları, Meksikalı köylüler tarafından toplanır. Kurutulduktan sonra öğütülüp un haline getirilerek renklendirici madde olarak kullanılır.
Carmin Nerelerde Kullanılır:
Böcekten elde edilen karmin maddesi gıda renklendirme ajani olarak kozmetiklerde, ilaç sanayiinde ve boyacılıkta kullanılmaktadır. Etleri, sosları, kırmızı deniz ve işlenmiş kanatlı ürünleri de içine alan geniş bir gıda ürünü yelpazesinde kullanılan karmin; sosisler ve işlenmiş kümes hayvanı gibi et ürünlerinde, meyve preperatlarında, reçel ve marmelatlarda, koruyucularda, sucuk, salam, jelatinli tatlılarda, pasta ve fırın ürünlerinde, dondurmalarda, şekerlemelerde ve süt ürünlerinde de doğal renklendirici olarak bulunabilir.
Bilindiği gibi Hanefi Fıkhına göre haşarat (haşereler)ın tüketilmesi caiz değildir. Ülkemizde helal gıda sertifikası veren öncü kuruluşlardan birisi olan GİMDES sertifika vereceği ürünlerde bu böceğin bulunmamasına özellikle dikkat etmektedir.
Gıdalarda Böcek Boyası Kullanımı Azalıyor
Gıdalarda boya maddesi olarak kullanılan karmin uzun yıllardan beri kullanılıyor. Çoğunluğu Meksika’dan ithal edilen bu boya kaktüslerin üzerinde yetişen böcekten elde ediliyor.
İlk olarak “karmin böcek boyası”nı 2012 yılında Helal Platform tarafından taşınmış gıda gündemine uzun süre meşgul etmişti. Tüketiciler böceğin kurutularak toz haline getirilmesi ile üretimi sağlanan bir maddenin gıdalarda bu kadar yaygın kullanıldığını öğrenince şok olmuşlardı.
Çilekli, vişneli ürünlerde hoş pembe rengi sağlamak veya sucuk, salam, sosislerde bordoya yakın rengi elde edebilmek için kullanılan E120 koduyla bilinen bu maddenin kullanımı oldukça yaygındı. Neredeyse bütün çilekli, vişneli ürünlerde ve işlenmiş et ürünlerinde kullanılıyordu.
Medyada gündeme sonra sürekli tüketicide bu konuda ciddi bir bilinçlenme onlarca firma, yüzlerce ürününde karmin böcek boyası yerine alternatif doğal renklendiriciler kullanmaya başladı.
Bazı firmalar ise değiştirmemekte ısrar etse de günümüzde karmin boyasının gıdalarda kullanımı eskisi kadar yaygın değil.