Özellikle 2022 yılında neredeyse hergün akaryakıt fiyatları zamlanmaktadır. akaryakıt fiyatları artışını tümden incelemek gerekirse takvimleri 2019 yılında başlayan ve tüm dünyada etkisini gösteren Covid-19 virüsün yayılmasıyla kasım ayına dönebiliriz. Şuan benzin ve akaryakıt fiyatlarında aşırı bir zam söz konusudur. Bunun nedeni ise Covid etkileridir. Yükselen enflasyon sebebiyle şuanda bir arabanın benzin deposunu full hale getirmesi neredeyse 1.500 ile 2000 Türk lirası arasında tutmaktadır. Bu denli fahiş artışının sebebi Covid ekonomik etkilerinin sonradan açığa çıkmasıdır. Bununla beraber araba fiyatları üzerinde de ütopik artmalar söz konusudur. Enflasyon oranının bu denli artması yaşam içerisindeki her ürüne zam gelmesini tetikler.
Akaryakıt Fiyatları Ve Hızlı Artış Nedeni?
Pandemi döneminde tüm ulaşım faaliyetleri durdurulmuştur ve bu dönem tarihteki en düşük fiyatlara geldiği zaman dilimi olmuştur. Ancak her ekonomistin söylemiş olduğu gibi bu düşüş tehlikeli bir süreci getirecektir. Çünkü ülkeler pandemi öncesi ekonomiye geri dönebilmek için sanayi kapasite oranları iki katına çıkartmaya çalışacaktır. Böylece Covid-19 nedeniyle yollar ve havaalanlarının nispeten boş olduğu 2020 ve ucuz yakıt günleri çok geride kaldı. Dünya, Covid-19’un yayılmasıyla mücadele etmek için alınan güvenlik önlemlerini nasıl yerine getireceğini öğrendikçe, 2021’de enerji talepleri arttı ve dünya genelinde fiyatların yükselmesine neden oldu.
YAKIT PAZARLARI
Doğu Avrupa’da artan durum öncesinde, küresel akaryakıt piyasası zaten küresel ihtiyacı karşılamakta zorlanıyordu. Batılı ülkeler daha yeşil çözümlere geçmeyi planlarken, sondaj şirketleri ABD’de üretimi yavaşlattı ve yeni kuyulara yapılan yatırımlar azalmaya başladığı dönem olmuştur. 2021 sonlarında Dünya Bankası içgörürlerine göre, OCED endüstri stoklarının Temmuz 2021’deki beş yıllık ortalamanın yaklaşık yüzde 4 altında olmasıyla birlikte, genel petrol envanterleri de hızla düşeşe geçmiştir.
Piyasayı daha da zorlayan, bazı kilit ham petrol ve yakıt üreticilerinin istikrarsız ortamlarda bulunmasıdır. Ekvador, Kazakistan ve Libya gibi ülkeler, yıllardır üretimi engelleyen doğal afetler ve siyasi çalkantılarla boğuşuyor.
ÇATIŞMA VE ENFLASYON
Dünyanın en büyük ikinci petrol ve doğal gaz üreticisi olan Rusya, dünyanın büyük bir kısmına kendi enerjisini sağlıyor. Doğal gazının %40’ını, petrolünün %25’ini Rusya ve Asya’dan alan AB, tedarik için Rusya’ya bağımlıdır. Rusya’nın küresel üretimde oynadığı bu ağır rol göz önüne alındığında, Rusya ile Ukrayna arasındaki çatışmanın neden olduğu belirsizlik göz önüne alındığında, petrol fiyatları önemli ölçüde yükseldi. Bugün petrol fiyatları neredeyse on yıldır görülmeyen seviyelerde. JPMorgan Chase & co. Petrol akışındaki herhangi bir kesintinin petrolü varil başına 185 dolara gönderebileceği konusunda uyarılarda bulunmaktadır. Bunun üzerine DAVOS zirvesinde yapılan toplantılarda AB ve Amerika kendi enerji tedarikini nasıl sağlayacağı konusunda toplantılar yapmıştır. Rusya ile Ukrayna arasındaki ihtilaf nedeniyle, Rus petrokimya ürünlerine yaptırım uygulanıyor ve bu da piyasa fiyatlarını yükseltiyor.
Tedarik zincirlerinin, Amerikan sondajlılarının üretimlerini artırması ve dünyanın karşı karşıya kalabileceği ekonomik kargaşanın hafifletilmesine yardımcı olması gibi, üretimin hala uygulanabilir olduğu alternatif tedarik noktaları etrafında yeniden yapılandırılması gerekebilir. OPEC ülkeleri gibi diğer önemli üreticiler de üretimlerini artırıyor.
Enerji fiyatları yükseldikçe, ABD’de hidrolik kırma üretimi artacak ve Avrupa’ya daha büyük hacimlerde Sıvılaştırılmış Doğal Gaz (LNG) sevk edilmesini beklenebilir.